De staking en haar impact op de arbeidsrelatie

Een recht met regels

Een werkgever mag een werknemer niet verbieden deel te nemen aan een syndicale actiedag.
Er is echter één uitzondering: in sommige sectoren geldt een minimumdienst. Werknemers die daartoe verplicht zijn, mogen niet staken en behouden hun normaal loon voor de uitgevoerde prestaties.

1. De werknemer die deelneemt aan de staking

Wanneer een werknemer beslist om deel te nemen aan een staking of manifestatie, wordt zijn arbeidsovereenkomst tijdelijk geschorst.
Hij ontvangt dus geen loon voor de betrokken dag.
Is hij lid van een vakbond, dan kan hij bij die organisatie een stakingstoelage aanvragen ter (gedeeltelijke) compensatie van het loonverlies.

2. De werknemer die niet staakt maar niet kan werken

Soms neemt een werknemer niet deel aan de staking, maar kan hij toch niet werken (bijvoorbeeld door een blokkade of wanneer telewerk niet toegestaan is).
In dat geval heeft hij geen recht op loon.
Wel kan hij in bepaalde gevallen tijdelijke werkloosheidsuitkeringen aanvragen, op voorwaarde dat :

• hij niet tot dezelfde eenheid behoort als de stakende collega’s ;

• hij geen direct belang heeft bij de eisen van de stakers.

3. De werknemer die door de staking niet (op tijd) op het werk geraakt

Een werknemer die bereid is te werken maar niet op tijd op het werk geraakt door onvoorziene omstandigheden buiten zijn wil (zoals een onverwachte wegblokkade), behoudt zijn recht op het gewaarborgd dagloon.
Hij moet wel kunnen aantonen dat hij alle redelijke inspanningen heeft geleverd om tijdig op het werk te raken.

De aangekondigde staking

Wanneer een staking vooraf werd aangekondigd (bijvoorbeeld in het openbaar vervoer), is de afwezigheid voorzienbaar.
De arbeidsovereenkomst wordt dan geschorst wegens overmacht, en het loon is niet verschuldigd.
De werkgever kan werknemers vragen om alternatieve oplossingen te voorzien (privévervoer, carpooling…).
Toch blijft het loon verschuldigd als de werknemer aantoont dat hij onmogelijk kon komen zonder onevenredige inspanningen of buitensporige kosten.

Verbod op het inzetten van uitzendkrachten

Tijdens een staking is het verboden om uitzendkrachten of vervangers in te zetten, zelfs als ze al vóór het begin van de staking in het bedrijf aanwezig waren.
Deze regel moet vermijden dat het stakingsrecht wordt omzeild en dat vaste medewerkers onder druk komen te staan.

Samenvatting

• Het stakingsrecht is erkend : de werkgever kan het niet verbieden.

• Stakende werknemers ontvangen geen loon, maar kunnen een vakbondstoelage krijgen.

• Niet-stakers die niet kunnen werken, hebben geen loon maar mogelijk recht op tijdelijke werkloosheid.

• Werknemers die niet kunnen komen behouden hun loon enkel bij onvoorziene omstandigheden.

• Aangekondigde staking = geen loon.

• Uitzendkrachten inzetten tijdens een staking is verboden.

Besluit

Een staking roept vaak praktische vragen op.
Werkgevers moeten het evenwicht vinden tussen naleving van de rechten van werknemers en de continuïteit van hun activiteit.
Werknemers moeten op hun beurt hun rechten en plichten kennen.

👉 Heeft u vragen of specifieke situaties te bespreken ? Neem gerust contact met ons op.
Onze specialisten helpen u graag verder.